Molen Eva

Veel dorpen op het Groninger platteland hebben midden in het dorp een eigen haven. Dat heeft te maken met de vroeger belangrijke landbouwtraditie. De aanwezigheid van een eigen haven diende toen voor de afvoer van landbouwgewassen en zorgde voor een drukte van belang als de oogst moest worden afgevoerd. In die traditie paste de bouw van molens, vaak vlak bij de haven.

Rond Usquert hebben verscheidene molens gestaan: aan de Wadwerderweg stond tot ca. 1829 een zeskante bovenkruier (bouwjaar 1728) en aan het eind van de haven stond tot ca. 1905 de "Apollo", een achtkante bovenkruier met stelling (bouwjaar 1852).
Op de plaats waar nu de molen "Eva" staat heeft sinds mensenheugenis al een molen gestaan.Lees meer

Het begon al vòòr het jaar 1600 met een houten standermolen. Bij deze molen moest destijds, krachtens een Resolutie van de Staten van Stad en Lande (1628) een gebouwtje ten behoeve van de ontvanger van het zogenoemde "maalgeld" (de Chercher) worden gebouwd.
De ordonnantie luidde als volgt:
By een yder Molen in Stadt en Lande staende, sal een huys by de Provincie
ghetimmert ende een Chercher by de Heeren Gedeputeerden gestellet ende gheedight worden".
Het is aannemelijk dat uit de verbastering van het franse woord Chercher het latere woord "sarries" is ontstaan. Nadat het "maalgeld" in 1855 was afgeschaft diende het gebouwtje voor veel andere doeleinden, waaronder vooral als opslagplaats voor de brandweer, de woningbouw, een locale timmerman, enz.
De zogenoemde sarrieshut staat ook heden ten dage nog naast veel molens in het Groniger landschap. De aanwezigheid van een sarrieshut bij een molen duidt op een ouderdom van de molen die verdere teruggaat dan het jaar 1855.

De oorspronkelijke molen of één van haar latere opvolgers, werd in 1818 door een grote achtkante bovenkruier vervangen. Rampen bleven de molen niet bespaard en ook het onderhoud vormde jarenlang een grote zorg.Lees meer

Het zwaarste houtwerk en andere belangrijke onderdelen kwamen in 1818 uit de afgebroken watermolen.
"Eva", die samen met de molen "Adam" ten noorden van Bedum sinds 1790 de boezem van de Innersdijken bemaalden. Ook de watermolen "Adam" overleefde de vooruitgang niet: na de komst van een stoomgemaal werd deze molen afgebroken en in Delfzijl weer opgebouwd.
Aan de omvorming van een watermolen tot een koren- en pelmolen in 1818 herinnert een stichtingssteentje met herinneringstekst, dat in de buitenmuur van de molen "Eva" is gemetseld.

De molen "Eva" heeft verschillende rampen meegemaakt. Op maandag 29 december 1890 brandde de molen grotendeels af. De belendende percelen bleven behouden dankzij het snel bevriezende bluswater dat een ware ijslaag op de aangrenzende daken legde waarop het vuur geen vat kreeg.
In 1891 werd de gespaard gebleven stenen onderbouw weer voorzien van een voor die dagen unieke bovenbouw. De eigenaar had op de wereldtentoonstelling een combinatie gezien van zelfzwichting (houten kleppen in de wieken) en zelfkruiing (draaien van de wieken op de wind, met behulp van een windroos); beide vindingen werden op de molen "Eva", als eerste in Nederland, toegepast.
De molen kende sinds 1950 geen molenaar meer en verloederde snel. De gemeenteraad kocht de molen, waarvoor al een sloopvergunning klaar lag, in 1952 van de eigenaar om haar voor het dorp te behouden. In 1956 was de noodzakelijke restauratie voltooid; daarbij was echter de zelfzwichtingsinrichting verdwenen. Hierdoor kwam de molen stil te staan.

Het moeizame behoud van de karakteristieke molen leidde tot de oprichting van de Werkgroep Usquerder Molen (later Stichting Molenvrienden Eva). Het hele dorp, met de schooljeugd voorop, trok begin jaren 80 aan de bel en bracht de molen op de politieke agenda. Door zelf flink aan de restauratiekosten bij te dragen kon de bevolking van Usquert de molen behouden. In mei 1983 werd de molen ontmanteld en een jaar later zag de molen er weer patent uit. Tegenwoordig draait de molen regelmatig door toedoen van de genoemde stichting. Op de zaterdagmiddagen is de molen "Eva" een trefpunt voor een gezellig praatje bij een kopje koffie.

Afdrukken